rename

Aslında GNU/Linux sistemlerde dosyayı yeniden adlandırmak için bir komut bulunmaz. Bir dosyayı yeniden adlandırmak, onu taşımak demektir, dolayısıyla mv komutu bu iş için kullanılır.

rename ise genellikle Larry Wall tarafından yazılan bir Perl betiğidir (script) ve Perl'in güçlü düzenli ifade (regular expression) yeteneklerini kullanarak karmaşık toplu yeniden isimlendirme işlemleri için kullanılır. mv komutu ile ancak döngüler veya karmaşık betikler yazılarak yapılabilecek işlemler, rename ile tek satırda çözülebilir.

Önemli Not: İki Farklı rename Komutu

Linux sistemlerinde yaygın olarak iki farklı rename komutu bulunabilir:

1. Perl rename (prename): Bu bölümde anlatılan, Perl ifadesi kullanan güçlü versiyon. Paket yöneticilerinde adı rename, prename veya perl-rename olabilir.

2. util-linux rename: Daha basit bir komuttur ve sadece metin dizgisi değiştirme işlemi yapar (rename 'eski_metin' 'yeni_metin' dosya...).

Hangi versiyonun sisteminizde rename olarak çalıştığını anlamak için man rename komutuna bakabilirsiniz. Eğer man sayfası Perl ifadelerinden bahsediyorsa, bu bölümde anlatılan versiyondur. Bu kitapta Perl rename komutunu ele alacağız. Sisteminizde kurulu değilse, paket yöneticinizle (sudo apt install rename veya sudo dnf install prename gibi) kurabilirsiniz.

Örneğin, elimizde rakamlardan oluşan jpg dosyaları olsun, ve bu dosyaların uzantılarına dokunmadan, başına sonuna kelime eklemek isteyelim.

eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ ls
0145.jpg  0146.jpg  3.jpg  897653.jpg
eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ rename -v 's/(\d*)\.jpg$/goruntu_$1_dosyasi\.jpg/' *.jpg
0145.jpg renamed as goruntu_0145_dosyasi.jpg
0146.jpg renamed as goruntu_0146_dosyasi.jpg
3.jpg renamed as goruntu_3_dosyasi.jpg
897653.jpg renamed as goruntu_897653_dosyasi.jpg
eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ ls
goruntu_0145_dosyasi.jpg  goruntu_0146_dosyasi.jpg  goruntu_3_dosyasi.jpg  goruntu_897653_dosyasi.jpg

Eğer işlemi geri almak isteseydik, yani başında kelime_ ve sonunda _başkakelime olup ortasında rakam bulunan jpg dosyalarını rakam.jpg şeklinde değiştirmek isteseydik,

eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ rename -v 's/.*_(\d*)_.*(\.jpg)$/$1$2/' *.jpg
goruntu_0145_dosyasi.jpg renamed as 0145.jpg
goruntu_0146_dosyasi.jpg renamed as 0146.jpg
goruntu_3_dosyasi.jpg renamed as 3.jpg
goruntu_897653_dosyasi.jpg renamed as 897653.jpg
eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ ls
0145.jpg  0146.jpg  3.jpg  897653.jpg

Sonuçlarınızı test etmek için, öncesinde -n parametresini kullanabilirsiniz. Örneğin dosya adlarını büyük/küçük harf ile değiştirmek isteseydik,

eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ ls
0145.jpg  0146.jpg  3.jpg  897653.jpg
eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ rename -n 'y/a-z/A-Z/' *
0145.jpg renamed as 0145.JPG
0146.jpg renamed as 0146.JPG
3.jpg renamed as 3.JPG
897653.jpg renamed as 897653.JPG
eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ ls
0145.jpg  0146.jpg  3.jpg  897653.jpg
eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ rename -v 'y/a-z/A-Z/' *
0145.jpg renamed as 0145.JPG
0146.jpg renamed as 0146.JPG
3.jpg renamed as 3.JPG
897653.jpg renamed as 897653.JPG
eaydin@dixon ~/calisma/jpg $ ls
0145.JPG  0146.JPG  3.JPG  897653.JPG