Linux ­Kurulu­m ve Y­onetim­i
  • Döküman Hakkında
  • Linux ve GNU'nun Geçmişi
    • CentOS, Debian ve FreeBSD Ana Sürümlerin Farkları
  • Temel Komutlar
    • Temel Terminal Komutları
    • Yardım Dosyaları
    • Dosya İzinleri, Yetkiler, Kullanıcılar ve Gruplar
    • Dosya Düzenleme Araçları
      • nano ve pico
      • vi
    • Sıkıştırılmış Dosyalar
  • Standart Girdi ve Çıktı
    • Standart Çıktı
    • Standart Girdi
    • UNIX Pipeline
    • Olmazsa Olmaz: stdio.h
    • Standart Hata ve File Descriptor
    • Forkbomb
    • Named Pipe
  • Gelişmiş Terminal Komutları
    • Tarih ve Saat Ayarlama
    • Sistem Yükünü İzleme
    • patch ve diff
    • xargs
    • awk ve sed
    • egrep ve Regular Expressions
    • rename
    • Imagemagick ve Görüntü Dosyaları
    • wget
    • Python ile Dosya Sunuculuğu
  • Temel Dağıtımlar
    • RHEL Tabanlı (CentOS, Rocky, Alma)
      • rpm Paketleri
      • DNF Paket Yöneticisi
      • Repo Ayarları
      • Network Ayarları
    • Debian
      • deb Paketleri
      • apt Paket Yöneticisi
      • Repo Ayarları
      • Network Ayarları
    • FreeBSD
      • Ports ve pkg Yönetimi
      • Güncelleme Teknikleri
      • Network Ayarları
    • Arch Linux
      • pacman ve AUR
      • Network Ayarları
    • Ortak Network Dosyaları
  • SSH
    • Uzak Sunucuya Bağlanma
    • sshd Sunucu Ayarları
    • Private ve Public Anahtarlar
    • Güvenli Dosya Aktarımı
    • sshfs
  • Kernel Boot
    • Sunucu Başlangıcına Genel Bakış
    • Çekirdeğin Yüklenmesi ve Boot Seçenekleri
    • Çekirdek Parametreleri
    • Bootloader Nedir?
  • User Space
    • Başlangıç: Init
    • Init Versiyonunu Belirlemek
    • System V
      • Servislerin Yönetimi
      • Çalışma Seviyeleri (Run Levels)
      • Örnek System V Servis Oluşturma
    • systemd
      • Servislerin Yönetimi
      • Birimler ve Birim Tipleri
      • Örnek systemd Servis Oluşturma
    • Acil Durumlar ve Tek Kullanıcı Modu
  • BASH Programlama
    • Döngüler ve Diğer Kontrol Yöntemleri
    • Menüler
  • Log Dosyaları
    • Log İnceleme ve Filtreleme
  • İnternet Servisleri
    • Bir sayfanın İnternetteki Serüveni
    • Nameserver Servisleri
    • Apache
    • PHP-FPM
    • FTP/FTPS/SFTP
      • vsftpd
      • ProFTPD
      • SFTP
      • Komut Satırından ftp Kullanımı
  • Zamanlanmış Görevler
    • crontab
    • at
  • Veritabanı
    • MySQL
      • MySQL Kurulumu
      • MySQL Servisini Çalıştırmak
      • Veritabanı ve Tablo oluşturmak
      • SQL Tablosuna Veri Eklemek
      • Temel SQL Sorgularına Giriş
        • Birinci bölüm
      • mysqldump ile yedekleme
      • Replikasyon teknikleri
      • Yedekleri içeri alma
    • PostgreSQL
      • PostgreSQL Kurulumu
      • Temel Yapılandırma
      • Temel Kullanım
    • MongoDB
      • MongoDB Kurulumu
      • Temel Yapılandırma
      • Temel Kullanım
    • Redis
      • Redis Kurulumu
      • Temel Yapılandırma
      • Temel Kullanım
  • Temel Network Yapılandırması
  • Gelişmiş Network Komutları
    • ip
    • ifconfig
    • route
    • ping
    • traceroute
    • dig
    • nslookup
    • netcat
    • nmap
    • tcpdump
    • Wireshark (Giriş)
    • Bantgenişliği Ölçümü
  • Güvenlik
    • Firewalld
    • IPTables
      • Temel İzinler
      • IP ve Port Engelleme
    • selinux
  • Disk Sistemleri
    • ext
    • zfs
    • lvm
  • RAID
    • RAID Biçimleri
    • Verinin Disklere Yayılması
    • Cache
    • Terimler ve Tavsiyeler
  • Örnek Kurulumlar ve Modern Yaklaşımlar
    • CentOS 7 Tam Sistem Kurulumu (Arşiv)
    • AlmaLinux ile Hosting Ortamı Kurulumu
    • Ubuntu ile Hosting Ortamı Kurulumu
    • Modern Hosting Yaklaşımları (PaaS, Coolify vb.)
  • Konteynerleştirme (Docker / Podman)
  • Yapılandırma Yönetimi (Ansible)
  • İzleme ve Uyarı (Prometheus / Grafana)
  • Nginx Web Sunucusu
  • Kubernetes (Giriş)
  • PCI-DSS ve Linux Sistemleri
  • İndeks
  • Kaynaklar
Powered by GitBook
On this page
  • Neden Veritabanı Kullanılır?
  • Veritabanı Türleri
  • İlişkisel Veritabanı Nedir?

Veritabanı

Veritabanları, yapılandırılmış bilgileri (verileri) depolamak, yönetmek, sorgulamak ve güncellemek için kullanılan organize sistemlerdir. Modern uygulamaların ve web sitelerinin temel taşlarından biridir.

Neden Veritabanı Kullanılır?

  • Veri Kalıcılığı: Uygulama kapansa veya sistem yeniden başlasa bile verilerin saklanmasını sağlar.

  • Veri Bütünlüğü: Belirlenen kurallar (kısıtlamalar, veri tipleri) aracılığıyla verinin doğruluğunu ve tutarlılığını korur.

  • Verimli Erişim: Büyük miktarda veri içinden istenen bilgiye hızlı ve verimli bir şekilde erişmek için indeksleme ve sorgulama mekanizmaları sunar.

  • Eşzamanlılık Kontrolü: Birden fazla kullanıcının veya uygulamanın aynı anda veritabanına güvenli bir şekilde erişmesini ve değişiklik yapmasını yönetir.

  • Güvenlik: Kullanıcı yetkilendirme ve erişim kontrolü mekanizmaları ile verilere kimin erişebileceğini ve hangi işlemleri yapabileceğini sınırlar.

  • Yedekleme ve Kurtarma: Veri kaybına karşı yedekleme ve kurtarma mekanizmaları sunar.

Veritabanı Türleri

Birçok farklı veritabanı modeli bulunmaktadır, ancak en yaygın olanlardan bazıları şunlardır:

  • İlişkisel Veritabanları (Relational Databases - RDBMS): Verileri satırlar ve sütunlardan oluşan tablolarda saklar. Tablolar arasında ilişkiler kurulabilir. SQL (Structured Query Language) sorgulama dili kullanılır. En yaygın kullanılan türdür. Örnekler: MySQL, MariaDB, PostgreSQL, SQLite, Oracle Database, Microsoft SQL Server.

  • NoSQL Veritabanları: İlişkisel modelin kısıtlamalarına alternatif olarak geliştirilmişlerdir. Farklı veri modelleri kullanırlar:

    • Belge Tabanlı (Document): Verileri JSON/BSON benzeri belgelerde saklar (örn. MongoDB, Couchbase).

    • Anahtar-Değer (Key-Value): Basit anahtar-değer çiftleri olarak saklar (örn. Redis, Memcached).

    • Sütun Ailesi (Column-Family): Büyük veri setleri için optimize edilmiştir (örn. Cassandra, HBase).

    • Grafik (Graph): Veriler arasındaki ilişkileri ön plana çıkarır (örn. Neo4j, ArangoDB).

İlişkisel Veritabanı Nedir?

İlişkisel veritabanları, verileri önceden tanımlanmış bir şemaya göre yapılandırılmış tablolarda saklar.

  • Tablolar (Tables): Belirli bir türdeki verileri tutar (örn. 'kullanicilar', 'urunler', 'siparisler').

  • Satırlar (Rows/Records): Tablodaki her bir kaydı temsil eder (örn. belirli bir kullanıcı, belirli bir ürün).

  • Sütunlar (Columns/Fields/Attributes): Bir kaydın belirli bir özelliğini temsil eder (örn. 'kullanici_adi', 'email', 'urun_fiyati'). Her sütunun belirli bir veri tipi vardır (örn. INTEGER, VARCHAR, DATE).

  • Anahtarlar (Keys):

    • Birincil Anahtar (Primary Key): Tablodaki her satırı benzersiz şekilde tanımlayan bir veya daha fazla sütun.

    • Yabancı Anahtar (Foreign Key): Bir tablodaki sütunun, başka bir tablonun birincil anahtarına başvurarak tablolar arasında ilişki kurmasını sağlar.

  • SQL (Structured Query Language): İlişkisel veritabanlarında veri tanımlamak (CREATE TABLE), veri işlemek (INSERT, UPDATE, DELETE) ve veri sorgulamak (SELECT) için kullanılan standart dildir.

Bu kitapta, Linux ortamında yaygın olarak kullanılan ilişkisel veritabanlarından MySQL (ve onun topluluk tarafından geliştirilen popüler bir çatalı olan MariaDB) üzerine odaklanılacaktır. Ayrıca, güçlü ve açık kaynaklı bir alternatif olan PostgreSQL de sıklıkla tercih edilen bir seçenektir.

PreviousatNextMySQL

Last updated 1 month ago

MySQL / MariaDB