Network Ayarları

Modern RHEL tabanlı dağıtımlarda (RHEL 7+, CentOS 7+, Fedora, CentOS Stream, Rocky Linux, AlmaLinux) ağ yapılandırması varsayılan olarak NetworkManager servisi tarafından yönetilir. NetworkManager, ağ bağlantılarını ve cihazlarını yönetmek için dinamik ve esnek bir sistem sunar.

Yapılandırma için çeşitli araçlar mevcuttur:

• nmcli: Kapsamlı bir komut satırı aracı. Betiklerde (scripting) ve otomasyonda kullanışlıdır.

• nmtui: Terminal üzerinde çalışan, menü tabanlı, kullanımı kolay bir metin arayüzü (Text User Interface).

• Grafiksel Arayüzler: GNOME veya KDE gibi masaüstü ortamlarının kendi ağ ayarları arayüzleri (genellikle arka planda NetworkManager kullanır).

Bu bölümde nmcli ve nmtui üzerine odaklanacağız.

NetworkManager ile Temel İşlemler (nmcli)

nmcli, NetworkManager'ı komut satırından yönetmek için ana araçtır.

Ağ Cihazlarının Durumunu Görme: Sistemdeki ağ cihazlarını ve durumlarını listeler:

nmcli device status
# veya kısaca:
nmcli dev status

Örnek Çıktı:

DEVICE  TYPE      STATE      CONNECTION 
enp0s3  ethernet  connected  Kablolu bağlantı 1 
lo      loopback  unmanaged  --                 

Aktif Bağlantıları Görme: Mevcut aktif ağ bağlantılarını listeler:

nmcli connection show --active
# veya kısaca:
nmcli con show --active

Tüm Tanımlı Bağlantıları Görme: Aktif olsun veya olmasın, sistemde tanımlı tüm bağlantı profillerini listeler:

nmcli connection show
# veya kısaca:
nmcli con show

Belirli Bir Bağlantının Detaylarını Görme: Bağlantı adını veya UUID'sini kullanarak detayları gösterir:

nmcli connection show "Kablolu bağlantı 1" 
# veya UUID ile:
# nmcli con show <uuid>

Bu komut, IP adresi, ağ maskesi, ağ geçidi, DNS sunucuları gibi birçok detayı gösterir.

Ağ Ayarlarını Değiştirme (nmcli)

Önemli: Ağ ayarlarını değiştirirken dikkatli olun. Uzak bir sunucuya bağlıysanız, yanlış bir ayar bağlantınızın kopmasına neden olabilir. Değişiklikler genellikle sudo yetkisi gerektirir.

Statik IP Adresi Ayarlama: Mevcut bir bağlantıyı DHCP'den statik IP'ye geçirmek için:

# Bağlantı adını öğrenin (örneğin "Kablolu bağlantı 1")
nmcli con show

# IPv4 metodunu 'manual' yap, IP adresini/maskesini, ağ geçidini ve DNS'i ayarla
sudo nmcli con modify "Kablolu bağlantı 1" ipv4.method manual ipv4.addresses 192.168.1.100/24 ipv4.gateway 192.168.1.1 ipv4.dns "8.8.8.8,8.8.4.4"

# Bağlantıyı yeniden etkinleştirerek ayarları uygula
sudo nmcli con down "Kablolu bağlantı 1" && sudo nmcli con up "Kablolu bağlantı 1" 

• ipv4.addresses: IP adresi ve CIDR formatında alt ağ maskesi (örn. /24 = 255.255.255.0).

• ipv4.gateway: Varsayılan ağ geçidi.

• ipv4.dns: Virgülle ayrılmış DNS sunucu adresleri.

DHCP'ye Geri Dönme:

sudo nmcli con modify "Kablolu bağlantı 1" ipv4.method auto ipv4.gateway "" ipv4.dns ""
sudo nmcli con down "Kablolu bağlantı 1" && sudo nmcli con up "Kablolu bağlantı 1" 

Yeni Bağlantı Ekleme: Örneğin, enp0s8 cihazı için statik IP ile yeni bir Ethernet bağlantısı eklemek:

sudo nmcli con add type ethernet con-name "Statik-Eth1" ifname enp0s8 ipv4.method manual ipv4.addresses 10.0.0.50/24 ipv4.gateway 10.0.0.1 ipv4.dns "10.0.0.1"

Metin Arayüzü (nmtui)

Komut satırı seçenekleri karmaşık geliyorsa, nmtui daha kolay bir alternatif sunar. Terminalde nmtui komutunu çalıştırarak menü tabanlı arayüzü başlatabilirsiniz.

sudo nmtui

nmtui içinde ok tuşları ve Enter ile gezinebilirsiniz:

• Edit a connection: Mevcut bağlantıları düzenlemek veya yeni bağlantı eklemek için kullanılır. Statik IP, DHCP, DNS gibi ayarları kolayca yapabilirsiniz.

• Activate a connection: Bağlantıları etkinleştirmek veya devre dışı bırakmak için kullanılır.

• Set system hostname: Sistem ana bilgisayar adını değiştirmek için kullanılır.

Değişiklik yaptıktan sonra "OK" veya "Back" seçenekleriyle menülerden çıkın ve en son ana menüden "Quit" seçeneğini seçin. nmtui ile yapılan değişiklikler de NetworkManager tarafından yönetilir ve kalıcı olur.

Eski Yöntem (ifcfg Dosyaları)

RHEL/CentOS 6 ve öncesinde ağ yapılandırması /etc/sysconfig/network-scripts/ dizini altındaki ifcfg-<arayüz_adı> (örn. ifcfg-eth0, ifcfg-enp0s3) dosyaları düzenlenerek ve network servisi (service network restart veya systemctl restart network) yeniden başlatılarak yapılırdı.

Örnek bir statik IP için ifcfg-enp0s3 dosyası:

TYPE=Ethernet
PROXY_METHOD=none
BROWSER_ONLY=no
BOOTPROTO=static
DEFROUTE=yes
IPV4_FAILURE_FATAL=no
IPV6INIT=yes
IPV6_AUTOCONF=yes
IPV6_DEFROUTE=yes
IPV6_FAILURE_FATAL=no
NAME=enp0s3
UUID=...
DEVICE=enp0s3
ONBOOT=yes
IPADDR=192.168.1.100
PREFIX=24  # veya NETMASK=255.255.255.0
GATEWAY=192.168.1.1
DNS1=8.8.8.8
DNS2=8.8.4.4

Modern sistemlerde NetworkManager genellikle bu dosyaları okuyabilir ancak yeni yapılandırmalar için nmcli veya nmtui kullanmak daha standart ve önerilen yöntemdir. Eğer NetworkManager kurulu ve aktifse, ifcfg dosyalarını doğrudan düzenlemek yerine NetworkManager araçlarını kullanmak çakışmaları önler. Bazı minimal kurulumlarda veya özel durumlarda NetworkManager yerine hala network servisi kullanılabilir, ancak bu durum giderek azalmaktadır.